Nguyễn Nhạc Cụ
tỏa....
Trên các website,nhật báo viết khá nhiều giai thoại về bài
nầy như nhacvangonline,nhacso.net , báo Thanh Niên…
Nhạc sỹ Tô Thanh Tùng ( tác giả bài hát) có kể về hoàn cảnh
ra đời bài hát nầy như sau : “ Năm 1970,
tôi cùng một nhóm sinh viên Văn Khoa hay vào một quán cà phê tại Đa Kao (quận
1) bởi quán này có một người con gái đẹp tên Diễm ngồi thu ngân. Tôi biết Diễm
để mắt tới tôi bởi lúc ấy, tôi có sáng tác bài Mắt Diễm buồn cho ca sĩ Elvis
Phương hát được nhiều người biết đến. Tuy nhiên, những ngày vui của tôi với
Diễm khá ngắn ngủi, khi nàng ngoảnh mặt quay lưng cũng là lúc tôi đau khổ.
Nhiều đêm dài lang thang dưới phố rồi đêm về tôi viết nên ca khúc Giã từ…”. Năm
1971, Tô Thanh Tùng tình cờ quen một cô ca sĩ miệt vườn tên Thu Vân có giọng
hát rất hay, anh liền mời cô này từ Sa Đéc về Sài Gòn thu âm bài Giã từ để gửi
cho đài phát thanh. Thế nhưng, nhạc sĩ Lê Dinh ( Trưởng phòng Văn nghệ Đài Phát
thanh Sài Gòn) lại từ chối phát vì quy định lúc đó tất cả các ca sĩ được xuất
hiện trên sóng phát thanh đều phải đạt tiêu chuẩn là nổi tiếng. Trong khi đó
Thu Vân chỉ là một ca sĩ dưới miệt vườn, không có tiếng tăm. Nhưng khi nghe qua
băng cassette, nhạc sĩ Lê Dinh đồng ý cho phát một lần vào sáng chủ nhật, nếu
dư luận tốt thì sẽ phát tiếp. Không ngờ với phong cách bolero tuyệt vời cộng
hưởng cùng giọng hát da diết của Thu Vân, Giã từ đã làm lay động hàng triệu
trái tim của thính giả yêu âm nhạc. Nhiều người đã bật khóc khi nghe bản nhạc
này trong đêm vắng. Cô ca sĩ miệt vườn này cũng nổi tiếng từ đó, hiện cô đang
định cư ở nước ngoài ”
Thật ra, từ những năm
thập niên 70 bài nầy cũng rất thịnh hành ở Tây Ninh, nhiều người yêu nhạc đã
thuộc lòng, đã hát bài nầy ở khắp nơi : từ sân khấu cho đến tiệc tùng,
đám cưới, họp bạn…mà ai cũng biết tác giả đó là nhạc sỹ Băn Vi ( sinh năm 1949
). Lúc đó, anh là một tay trống có tiếng trong Ban nhạc Xây Dựng Nông Thôn…anh
đánh trống rất điệu nghệ thu hút khán
giả nhờ tài roulé và tung hứng dùi trống lên cao quay vài vòng ,khán giả tán
thưởng nhiệt liệt và lúc đó anh có mở một lớp dạy trống ở Long Hoa lấy tên là
Băn Vi. Bút danh Băn Vi cũng khá lí
thú,theo lời anh em thân thiết nói lại: Băn Vi là cách chơi chữ, anh tên thiệt
Huỳnh Văn Bi – Văn Bi đọc ngược là Bi Văn – nói láy lại là Băn Vi .Câu chuyện của
bài hát được vang xa, theo lời Băn Vi có
kể cho anh em nghe : Anh có quê vợ
ở Hồng Ngự - Đồng Tháp ( cùng quê
NS Tô Thanh Tùng ) Trong một lần về Hồng Ngự chơi , Băn Vi có ghé vào một quán
nước tình cờ gặp Tô Thanh Tùng , anh em có máu văn nghệ nên quen nhau liền, biết
Tô Thanh Tùng là một nhạc sỹ anh đã hát ngay một bài nhạc đầu tay cho ông nghe
: đó là bài Giã từ. Bài hát với giai điệu ngọt ngào, mượt mà đã làm Tô Thanh Tùng ngây ngất và ông muốn có
ngay bài hát nầy nên nhờ Băn Vi ghi lại
cho ông. Băn Vi lúc đó tuy đã chơi nhạc nhưng chỉ là một nhạc công tỉnh lẻ, không
tiếng tăm gì cho lắm , biết Tô Thanh Tùng làm nhạc và quen biết giới nhạc ở Sài
Gòn, anh cũng muốn nhờ người lăng xê nên
viết ngay và đưa cho NS Tô Thanh Tùng . Sau đó ông đã nhờ nhạc sỹ Quốc Dũng hoà
âm và nhạc sỹ Lê Dinh thu thanh đưa lên
Đài phát thanh Sài Gòn như lời kể trên. Chuyện gặp gỡ NS Tô Thanh Tùng khi về Tây Ninh, Băn Vi có
kể lại cho người bạn thân - làm chung ban nhạc là Nhạc sỹ Hoài Nguyên biết.
Trước 75 bài hát được xb đứng hai tên: Tô Thanh Tùng và Băn
Vi .Về xuất xứ bài hát nầy, không giống như NS Tô Thanh Tùng kể. Băn Vi lúc
sinh thời có tâm sự là lấy cảm hứng từ cô gái mà anh yêu thích , nhà có tiệm
phở BD nổi tiếng ở Chợ Cũ - Long Hoa năm 70 ( vì lí do cá nhân xin được giấu tên )
. Một thời gian quen nhau,có cảm tình nhau nhưng sau đó cô sang ngang đi lấy chồng , anh cô đơn
buồn bã viết nên dòng nhạc : “ Tuổi đời
chân đơn côi ,gót mòn đại lộ buồn, đèn đêm bóng mờ nhạt nhòa…Em sang ngang rồi
chôn kỉ niệm vào thương nhớ,hôn lên tóc mềm lệ sầu đắm ướt đôi mi…” đường
phố Long Hoa lúc đó hệ thống điện còn yếu, chỉ ánh đèn mờ tỏa sáng nhạt nhoè trên đường phố.Tại Tây
Ninh , mấy chục năm qua, người yêu nhạc ai cũng biết giai thoại bài hát nầy . Sau Giải phóng 30- 4-1975 tôi
và anh Băn Vi có dịp cộng tác chung dạy hát cho mấy em trong đội văn nghệ ở
Long Hoa để tập bài Giải phóng miền Nam và Hội nghị Diên Hồng, sau đó anh
chuyển qua làm ăn bán sách báo văn phòng phẩm , rồi làm trưởng ban văn hóa
thông tin Thị Trấn Hòa Thành, nhưng chúng tôi vẫn thường xuyên gặp nhau qua các
cuộc sinh hoạt văn nghệ . Lúc đó ở Long Hoa có một bãi hát rất rộng, các đoàn
ca nhạc thường về trình diễn, trong một lần ca sỹ Bảo Yến trình diễn bài Giã Từ
tại đây, anh Băn Vi biết tôi hay viết báo nên có tâm sự làm sao lấy lại tác quyền .Tôi cũng có
hứa với anh nhưng trong tay mình chưa có tư liệu bằng chứng gì cả nên không thể
viết được mà anh cũng không còn bản gốc nữa.
Bài hát đã ra đời từ 40 năm qua nên hiện nay bài hát gốc ít
ai còn giữ ( kể cả NS Băn Vi ) nhưng trong tâm tưởng người yêu nhạc Tây Ninh, nhất
là những người thế hệ U50 hể nhắc đến Giã Từ là nhắc đến Băn Vi . Năm 2004 anh
qua đời vì một cơn bạo bệnh, anh em đến dự rất đông (nhà anh ở trước sân vận
động Long Hoa nay là Trung tâm văn hóa Hòa Thành ) mọi người đến dự còn đề nghị
hát lại bài Giã Từ kỉ niệm xưa…
Hai năm sau ngày mất của anh ( Năm 2006 ) ca sỹ Dạ Trường ở
California về nước ( làm chung với Băn Vi bên ban văn nghệ Xây dựng nông thôn
ngày xưa) có họp mặt bạn bè cũ làm chung trong Đoàn văn nghệ ngày ấy như : anh Huệ
( bên ban kịch) anh Phong, Hoài Nguyên, chị Cúc, anh Đạt (bên biểu diễn, nhạc
công )… mọi người đều nhắc lại kỉ niệm Băn Vi về bài Giã Từ . Anh Dạ Trường kể
lại khi sáng tác có câu kết :” Người về
trong thương nhớ ,người đi nhớ thương hoài...” Dạ Trường thấy không
ổn, nên góp ý sửa lại : “..Người về trong
thương nhớ ,người đi nhớ thương người…” Băn Vi nghe có lí nên đồng ý sửa , bài nầy
chính ca sỹ Dạ Trường hát ở Tây Ninh
Những năm gần đây bài hát được thăng hoa trở lại khi dòng
nhạc bolero thịnh hành, và bài hát Giã từ đã vang lên từ dạo ấy, nhưng đa số
khi giới thiệu trên sân khấu , trên giới truyền thông đại chúng, trên live
show… thì không thấy nhắc tên Băn Vi mà
chỉ nêu tên Tô Thanh Tùng mà thôi. ( vì như phần trên, ns Tô Thanh Tùng khi kể về lai lịch bài hát cũng đã phủ nhận tên Băn
Vi rồi !? ). Công tâm mà nói ns Tô Thanh Tùng rất có công lớn trong việc lăng
xê bài hát nhưng ngược lại đây cũng là một bài hát góp phần không nhỏ trong sự
nghiệp âm nhạc của ông ( mà tác giả gốc là NS Băn Vi ). Rất may cho tôi, mới
đây trên web Dòng nhạc xưa và Âm nhạc miền Nam có sưu tập lại được bản nhạc
ngày ấy đề rõ hai tác giả: Tô Thanh Tùng và Băn Vi , sẵn đây xin cám ơn chủ
nhân hai website nầy đã cung cấp một tài liệu quý giá cho tôi. Như vậy dựa trên
nhạc phẩm Giã từ đã in từ năm 1973 do nhà xb Minh Phát phát hành thì đã rõ tác
giả, không còn bàn cãi gì nữa. Nếu so sánh hai người thì NS Tô Thanh Tùng rất
nổi tiếng với nhiều bài hát diễm tình, còn NS Băn Vi là nhạc sỹ tỉnh lẻ ít người biết , giờ anh đã
mất nên không thể lên tiếng được, chỉ còn để lại dư âm cho người yêu nhạc qua
bài Giã từ mà thôi, nhưng cũng bị xóa tên nhiều năm qua ? Qua bài viết nầy xin
mọi người có liên quan hãy trả lại tên cho anh về đúng bản nhạc, cho anh ngậm
cười dưới suối vàng mà thôi. Đó cũng là tình nghệ sỹ cao đẹp. Mong lắm thay!
Nguyễn Nhạc Cụ
Bài Giã từ, ngày đó tôi biết là của anh Bi mà. Nay đọc lại bài viết này, thì hay quá rồi. Rất tiếc anh Bi không còn.
Trả lờiXóaCám ơn bạn Hoa Mai.ở TN ai cũng biết bài Giã từ là của a Băn Vi hết.Mong ngày nào đó dưới suối vành anh sẽ mãn nguyện đứa con tinh thần của mình
Trả lờiXóa